18 LEVENSLESSEN OVER HET LEVEN
Ik ben bijna 62 met een leven vol uitdagingen, maar met minstens net zoveel hoogtepunten. Wat ik kan niet zeggen is dat mijn leven een ratrace is geweest. Naast twee studies mocht ik op diverse scholen mezelf ontwikkelen als leerkracht. Hier kreeg ik het vertrouwen mijn leerlingen te mogen begeleiden. Op een diploma-uitreiking maakte een opmerking van een net geslaagde leerling mij van iets bewust. Hij zei: “Peter geeft geen les hij geeft levensles. Deze zin bleef als een opdringerige wesp rond zoemen door mijn hoofd. In 2002 besloot ik buiten het onderwijs deze levenslessen met anderen te delen. Samen met Lisa Portengen heb ik een nieuwe lezing geschreven waarin ik deze levenslessen heb verwerkt. Deze lezing heb ik al voor vele groepen mogen uitspreken.
Cadeautjes
Op de nieuwe weg in de richting van het sprekersvak, sta ik stil bij de levenslessen die op mijn groeipad zijn gekomen. Door vallen en opstaan en door een luisterend oor te hebben en open te staan voor tips en adviezen van mentoren en trainers mocht ik worden wie ik nu ben. Mijn rugzak zit vol levenscadeautjes elk met een boodschap. Ik had de keuze om ze ongeopend mijn hele leven mee te slepen of deze cadeautjes uit te pakken en ze te gebruiken om een completer mens te worden. Natuurlijk koos ik voor het laatste, met altijd mijn focus op de oplossing en een optimistische kijk. Ik geloof in het leven en ik hou van het leven.
Graag deel ik 18 levenslessen en spreek de wens uit dat deze lessen een bijdrage in jou leven mogen zijn.
1. Leer elke dag iets nieuws
Wist je dat je je eigenlijk nooit bent uitgeleerd als jij je doelen stelt in het leven. De uitdaging van het hebben van een doel is het ook te gaan halen. Door de weg naar je doel te verdelen in kleine stapjes en het besluit te nemen elke dag een stapje verder te zetten, kom je vanzelf bij je gestelde doel. Zelf probeer elke dag iets nieuws te leren en toe te passen. Als je elke dag een klein dingetje leert en één actie onderneemt om wat je hebt geleerd toe te passen, dan zul je in de loop van een jaar 365 kleine stapjes zetten. Stel je eens voor wat dat voor jou kan betekenen! Voeg elke dag nieuwe kennis toe en pas deze toe.
2. Wees erop voorbereid dat dingen snel kunnen veranderen
We leven in een tijd waarin de veranderingen om ons heen heel snel gaan. De technologische ontwikkeling is daarvan de motor. Deze versnelde verandering is een feit, dus je kan er maar beter in meegaan.
Soms denk ik aan mijn oma, hoe zou die de wereld van nu ervaren als ze ven terug mocht komen op deze aarde. Bellen ging nog met een druktoetstoestel aan een touwtje. De televisie had nog maar een paar zenders, Internet bestond nog niet en gebruikte wegenkaarten en stratenboeken om onze weg te vinden.
Soms krijgen we het gevoel dat het vermogen om de uitkomst van een situatie te beïnvloeden buiten onze controle ligt. Ik realiseer me dat alhoewel de dingen erg snel kunnen veranderen en veranderen, je altijd keuzes blijft hebben. Het is jouw uitdaging het beste te maken van elke situatie. Realiseer je dat veranderingen ook kansen bieden. Belangrijk is wel dat (voor)bereidt moet zijn om iets met de veranderende situatie te doen.
3. Geniet van de tijd die je met je familie hebt
Één van de levenslessen die ik heb gekregen. is de waarde van het gezin waaruit je komt. Ik realiseer me twee dingen. Ten eerste is er een groep mensen die zeggen het niet zo getroffen te hebben met het gezin waarin ze opgroeiden Weet dat hierin levenslessen verscholen zitten. Ten tweede ervaart niet elk kind het gezin op eenzelfde manier.
De band met mijn ouders en broers en zus is per persoon verschillend. Eén ding heb ik wel ervaren, mijn ouders waren er toen ik ze nodig had (helaas zijn ze beide overleden) en op mijn broers en zus kan ik ten alle tijde beroep doen en op terugvallen.
Mijn speciaal momenten
Enkele speciale momenten die mij de rest van mijn leven bij zullen blijven zijn o.a. De reis met mijn ouders naar Canada. Deze reis heeft de toch al hechte band nog eens versterkt. De laatste periode van het leven van mijn moeder en broer waarin ik als mantelzorger heel intens en nabij hun reis naar de dood mocht begeleiden.
4. Lees boeken
In een tijd waarin lezen van boeken lijkt af te nemen, wil ik een lans breken voor een tegenbeweging.
Persoonlijk besloot ik na mijn studies nooit meer een boek te lezen. Als persoon met een dyslexie uitdaging was ik moe geworden van de teleurstellingen en de moeite die lezen voor mij met zich meebracht. Ik raakte zeker 10 jaar geen boek meer aan. Het aantal boeken dat ik in huis had kon je op twee handen tellen en het waren bovendien studieboeken waarvan ik geen afscheid wilde nemen.
Een belangrijke coach
Toen kwam ik een coach tegen die mij uitdaagde om elke dag een bladzijde te lezen. Deze uitdaging ging ik aan. In het begin hield ik me aardig voor de gek, want ik las geen letter per dag meer dan die ene bladzijde. Maar het boek greep me en ik ging meer dan één bladzijde per dag lezen. Gevolg was dat ik in drie maanden tijd een boek had gelezen en ik ging uitkijken naar een nieuw boek. Nu, twintig jaar later, heb ik meer dan 300 boeken gelezen en heb ik een boekenkast vol gelezen boeken.
Al de toegepaste kennis heeft mij verder gebracht in het begrijpen van mijn leven en zijn uitdagingen en in de begeleiding van anderen. Ook heeft het mijn sociale netwerk vergroot, heb ik bijzondere coaches en trainers ontmoet en heeft het mij versterkt in de wens mijn levensverhaal te gaan delen.
5. Jezelf spiegelen zonder jezelf neer te halen
Het is belangrijk om regelmatig stil te staan bij hoe jij je leven leeft. Realiseer je dat het maken van fouten onderdeel is van het leerproces dat leven heet. Juist door te vallen en weer op te staan ontwikkel jij je. Leer van je fouten in plaats van jezelf iets te verwijten. Door te kritisch te zijn, heb je de kans dat je in een neerwaartse spiraal komt. Welke je zelfvertrouwen afbreekt. Belangrijk is dat je gemaakte fouten niet opnieuw maakt, dat ga je dan juist als groei ervaren.
6. Wees eerlijk
Het lijkt een no-brainer, maar eerlijk zijn tegenover jezelf en de mensen van wie je houdt zou een uitgangspunt voor het leven moeten zijn. Eerlijkheid kost veel minder energie dan het onthouden van leugens of onwaarheden. Daarnaast versterkt eerlijkheid de band met je familie, vrienden en geliefde. Eerlijkheid versterkt bovendien het vertrouwensniveau. Daarnaast ben je zo een goed voorbeeld voor je kinderen en de mensen om je heen.
7. Er is meer in het leven dan dit
Ik daag je uit eens kritisch stil te staan in het moment nu. Hoezeer ben jij gericht op jouw eigen dingen. Hoe groot zijn jouw oogkleppen. Er is een kans dat jij tegen jezelf moet zeggen: “ik leef en adem mijn eigen leven en ik ben me niet zo bewust van alle mogelijkheden buiten mijn leefwereld van nu.” Toch zal er een moment komen dat jij je realiseert dat het de moeite waard is om energie te steken en aandacht te schenken in de wereld buiten je comfortzone. Dan ga je echt begrijpen wie je bent en waar je in het leven naar toe zou willen. Dan ga je jouw kansen en mogelijkheden ontdekken.
8. Een goede start en een ochtendroutine is belangrijk
Een van de belangrijkste onderdelen van jouw dag is jouw ochtendroutine. Het begint met (na een goede nachtrust) niet te laat op te staan. Van succesvolle coaches hoorde ik dat 7.00 en zelfs 6.00 opstaan voor hen normaal is. Een ochtendroutine (dus elke dag hetzelfde herhalen) geeft regelmaat, rust en zet je op weg naar de doelen van de dag. Zo bouw je aan de juiste mindset om productief te blijven en vooruitgang te boeken voor de rest van de dag. Ook een goed en gezond ontbijt is van wezenlijk belang. In de nacht is je lichaam tot rust gekomen en door een goed ontbijt zet je jouw lichaam als het waren weer aan.
9. Schrijf ideeën op
Er zijn grote voordelen om je ideeën op te schrijven. Dan bedoel ik dat niet op je mobieltje of tablet, maar met pen en op papier. Dit fysiek noteren van je gedachten en ideeën heeft voordelen op jouw mentale helderheid en creativiteit. De motorische handelingen, het schrijven, zet namelijk andere hersendelen aan het werk. Mijn advies heb altijd pen en een notitieboekje bij je. Ten tweede schrijf alle ideeën en gedachten op. Je ontdekt vaak later pas hoe bruikbaar deze zijn.
10. Geef zonder iets terug te verwachten
Eén van de levenslessen die ik van mij ouders heb geleerd is, geef en verwacht niets terug. Breng mensen in contact met elkaar en geef hen alles wat in jou mogelijkheden ligt, maar verwacht niets terug.
Later leerde ik van een coach nog een verfijning van deze les. Geef maar ken wel je grenzen, want als je te vaak en teveel over je eigen grenzen gaat, kun je op een gegeven moment niets meer geven, omdat je energietank leeg is.
11. Ben dankbaar
Door de snelheid en de (werk)druk waarmee we leven nemen we vaak te weinig tijd om stil te staan bij de dingen waarvoor we dankbaar zijn. Kies dagelijks jouw moment(en) uit waarop jij aan drie dingen denkt waarvoor je op dat moment dankbaar voor bent. Dat hoeven geen grote dingen te zijn, juist de kleine dingen of de dingen die vanzelfsprekend zijn, zijn juist zaken om dankbaar voor te zijn. Denk bijvoorbeeld aan het weer, de koffie die klaar stond, de was die gestreken is, het kaartje dat je kreeg, de aai over je bol, etc. Maak er een gewoonte van om op stilte momenten door de dag heen even dankbaar te zijn. Je zult merken dat je jezelf en de wereld om je heen verrijkt.
12. Verspil geen tijd met profiteurs
Ben jij je bewust met welke personen jij je omringd? Jouw peargroup is een zeer bepalende factor in de successen die jij gaat behalen. Daarnaast heb je de kans dat jij je omringt hebt met mensen die alleen maar komen profiteren. Als je bij hen weggaat, ben je altijd moe, je voelt dat zij je energie hebben opgebruikt. Ook ik heb zeker een redelijk deel van mijn leven besteed aan proberen indruk te maken op of aardig gevonden te worden door hen. Deze fase in mijn leven heeft mij weinig opgeleverd.
Het is de groep mensen die jou en je tijd niet waarderen en dus eigenlijk weinig respect en fatsoen tonen. Neem afscheid van deze mensen en verspil niet langer je energie en tijd aan hen. Het levert je tijd en ruimte op in je agenda en je energieniveau zal beduidend beter zijn.
13. Weet dat jij verantwoordelijk bent voor alles
Alles wat er in je leven gebeurt, is het directe gevolg van wat je hebt of niet hebt gedaan om daar te komen. Stop met het maken van excuses of het wijzen naar anderen. Jouw leven wordt bepaald door de keuzes die jij maakt. Als je blijft doen wat je altijd al deed, zult je krijgen wat je altijd al kreeg. Dus neem de leiding over jouw leven en begin met het bouwen van jou (nieuwe) toekomst. Weet dat alles in het leven een proces is.
14. Treed buiten je comfortzone
Grenzen verleggen, buiten je comfortzone treden, is de enige manier om te groeien en open te staan voor nieuwe manieren om dingen te doen. Het is een vaardigheid die enorme resultaten kan opleveren. Als je in je veilige have blijft, kan er een moment komen dat je terugkijkt en zegt: “had ik maar”. Dit moment is een moment van Spijt met een hoofdletter. Een van de bepalende momenten in mijn leven waarop ik buiten mijn comfortzone trad, was het moment dat ik (als 6 jarige) dwars tegen alle regels en afspraken in bij de burgemeester van Ubbergen binnenliep en hem om zijn hulp vroeg. Gevolg: we kregen groenlicht voor de start van een Basketballvereniging en ruim 10 jaar werd er in Ubbergen competietie gespeeld. Een ander moment is het moment waarop ik JA zei tegen de uitdaging me te bekwamen in het vaktekenen voor VMBO-leerlingen in de richting bouw. Het plezier dat ik in het geven van dat vak had en de sfeer die we samen bouwden was één van de hoogtepunten in de jaren binnen het speciaal onderwijs.
15. Geduld is een goede zaak
We leven in een wereld waarin we vandaag iets bestellen en het morgen al geleverd wordt (of zelfs dezelfde dag nog). Om ons heen veranderd de wereld in een sneltreinvaartje. Toch is op de reis van het leven geduld hebben belangrijk. Vele processen in het leven vragen om een grote mate van geduld en hebben een langetermijnmentaliteit nodig. Een baby vraagt een draagtijd van 9 maanden en krijg je niet op bestelling. Een diploma halen kost vaak minimaal 4 jaar en vraagt naast tijd, veel discipline en een grote mate van consistentie, ongeacht hoe toegewijd of getalenteerd je bent.
16. Geniet van de reis naar je doel toe en geniet van de kleine momenten onderweg.
Ik lees veel over het stellen van doelen en de stappen die je moet nemen om de gestelde doelen te bereiken. Met mijn D.O.E.N.® – model leer ik mensen tot actie te komen, maar bovenal leer ik ze te genieten van elke stap die ze zetten. De reis naar je doel toe is veel belangrijker dan het behalen van het doel. Als je geniet van deze reis, behaal je als vanzelf je doel. Sta stil bij elke behaalde tussenstap en vier dit. Beloon jezelf en geniet! Hierdoor laadt je jouw batterij weer op en krijg je weer energie voor de volgende stap.
17. Durf je kwetsbaar op te stellen
Indien jij jezelf kwetsbaar durft op te stellen, stel jij jezelf open voor een dieper contact met de ander. Immers jij toont jouw gevoelens en emoties. Dit raakt de ander, indien deze zich openstelt voor jouw gevoelens en emoties. Nu weet niet iedereen om te gaan met andermans emoties, maar met respect van jouw kant biedt dit toch meer kansen voor diepgang. Communiceren vanuit kwetsbaarheid is dan ook een vaardigheid die niet iedereen bezit, maar waaraan eenieder mijns inziens zou moeten werken. De keerzijde van het niet uitspreken van gevoelens en emoties is dat de ander een verkeerde interpretatie geeft van de situatie met alle gevolgen van dien. Ook de intensiteit van het uiten van emoties en gevoelens dien je te leren doceren om de ander niet af te schrikken.
Ik mijn geval heb ik door mijn gevoelens en moties te tonen mijn huidige vrouw weten te bereiken.
18. Wees niet bang om iets nieuws te beginnen
Als ik terugkijk op de afgelopen 40 jaar, dan zie ik dat de momenten waarop ik voor een nieuw pad koos ik de arbeidsvreugde significant toenamen. Het was niet altijd gemakkelijk het oude en vertrouwde los te laten, maar juist door nieuwe uitdagingen aan te gaan heb ik een grotere persoonlijke groei doorgemaakt. Ik kan dan ook met gepaste trots terugkijken naar het moment dat ik samen met een collega een nieuwe afdeling binnen Het Speciaal Onderwijs in Arnhem starten. Ook ben ik trotst dat ik aan de vooravond sta van een nieuwe weg in mijn sprekerscarrière.
Weet dat niemand ooit iets heeft bereikt dat de moeite waard is, zonder de moed te hebben om een nieuw pad te betreden. Door je klein te houden, in een sleur te blijven en geen nieuwe wegen te bewandelen doe jij jezelf en de wereld om je heen geen plezier. Dus neem een besluit en durf iets nieuws op te pakken en stop nooit voor je jouw gestelde doel bereikt hebt.